علت پوسیدگی دندان چیست؟ درمان پوسیدگی دندان

 

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان از شایع ترین بیماری های عفونی بعد از سرما خوردگی در جهان است. پوسیدگی به این شکل است که وقتی که چیزی می خوریم مواد غذایی رسوبات و املاحی در خود دارند که اینها روی دندان ها می نشینند که به آنها پلاک های دندانی گفته می شود. اگر دندان ها فاصله داشته باشند مواد غذایی بین آنها گیر می کند ، به همین دلیل بعد از صرف غذا باید دندان ها را مسواک زد و یا اینکه شست و شو داد .

در صورتی که بهداشت دندان ها به خوبی رعایت نشود، یا مسواک زدن به روش دست خود انجام نشود، این پلاک ها روی دندان باقی مانده و ایجاد پوسیدگی می کند. به این صورت که کم کم و در طی زمان به مینای دندان آسیب می رساند و ایجاد درد می کند. اگر زود برای درمان آن اقدام نشود این پوسیدگی پیشرفت می کند و در دندان ایجاد حفره می کند و باکتری ها با نفوذ بیشتر به این حفره ها به لثه ها و استخوان فک هم می توانند آسیب بزنند.

مینای دندان بافتی سخت دارد حتی سخت تر از استخوان اما ترشح اسید های خورنده ،مواد معدنی مثل فسفر و کلسیم را از بین برده و دندان دچار پوسیدگی می شود.

متاسفانه پوسیدگی دندان بیماری قابل انتقال شناخته شده و این قابل انتقال بودن به این معنا است که پوسیدگی از دندانی به دندان دیگر منتقل می شود و اگر رفع نشود می تواند همه ی دندان های شما را تخریب کند که این درد بسیار و در نتیجه هزینه های هنگفتی را به بار می آورد. همچنین اگر دندانی دچار پوسیدگی باشد هر ۶ ماه این پوسیدگی بیشتر می شود پس بهتر است به صورت منظم چکاپ شوید و همیشه از سلامت دندان های خود خیالی آسوده داشته باشید.

علت پوسیدگی دندان

• رژیم غذایی نامناسب
• استفاده بیش از حد مواد قندی که اسید تولید می کنند
• استفاده ی بیش از حد از خوراکی های گاز دار
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به درستی
• عدم دریافت فلوراید به اندازه کافی
• کمبود بزاق دهان و یا به اصطلاح خشکی دهان
• بیماری های مربوط به لثه
• داشتن بیماری‌هایی مثل قند خون
• پرتو درمانی گردن و صورت
• گیر غذایی و دندان های کج که تمیز کردن آن سخت است
• خوردن و شکستن غذاهایی با بافت سخت باعث شکستگی و خراش مینای دندان شده و می تواند دندان ها را دچار پوسیدگی کند
• استعمال دخانیات
• مستعد بودن سطح دندان و مقاومت کم آن در برابر اسید
• ایجاد پلاک‌های میکروبی روی دندان ها و سخت شدن و ماندن آنها برای مدت طولانی روی دندان
• مصرف برخی دارو ها

پوسیدگی دندان چگونه به وجود می آید؟

پوسیدگی دندان در ابتدا کار خود را از تخریب سطح مینای دندان آغاز می کنند و در مرحله ی بعد روی دندان ایجاد حفره می کنند. در حفره دهان میکروب‌ها و باکتری ها شروع به فعالیت می کنند که این میکروب‌ها در ایجاد پوسیدگی و خرابی دندان و همچنین بیماری‌های لثه نقش دارند.

در اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین در اثر فعالیت میکروب‌ها لایه‌ای بی رنگ و چسبنده بر روی دندان‌ ایجاد می‌‍ شود که به نام پلاک میکروبی شناخته می شود. این لایه چسبنده که از باکتری‌های مختلفی تشکیل شده بر روی سطح دندان ایجاد شده و به آسانی از بین نمی‌رود و با گذشت زمان باعث ایجاد بیماری‌ های لثه و ایجاد پوسیدگی می‌شود.

مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات که بین دندان‌ها گیر کرده و با مسواک زدن و نخ کشیدن کاملا از بین نمی‌ روند، همین طور مصرف غذاهای شیرین، چسبناک و نوشیدنی‌های مضر ،منجر به پوسیدگی بیشتر می‌شود.

قند ها در داخل دهان با پلاک ترکیب می‌شود و مینای دندان را ضعیف می‌کنند و در نهایت شما را در معرض پوسیدگی قرار می‌دهد. هر بار که یک میان وعده شیرین می‌خورید، تا ۲۰ دقیقه آینده دندان‌های شما در معرض آسیب اسیدها قرار می‌گیرند.

همه ی این عواملی که برای پوسیدگی گفتیم به یک بار ایجاد نشده اند و به مرور زمان دچار پوسیدگی شده اند.

علائم و نشانه های پوسیدگی دندان

• دندان درد های ممتد و یا لحظه ای
• بوی بد دهان
• حساس شدن دندان‌ها
• احساس مزه ی بد در دهان
• دردهای خفیف و یا شدید مثل تیر کشیدن در هنگام خوردن غذاها و نوشیدنی‌های سرد و گرم
• ایجاد حفره در سطح دندان ها
• ایجاد درد از برخورد دندان ها به یکدیگر و یا درد در اثر فشار ناشی از جویدن
• شکستگی هایی که در ظاهر معلوم نیستند اما وقتی که نخ دندان می کشید سبب پارگی نخ دندان می شود
• تغییر رنگ مینای دندان و ایجاد لک‌های زرد ،سیاه و قهوه‌ای بر روی سطح دندان
• ایجاد آبسه و تورم  و قرمزی در لثه که در اثر عفونت دندان است

پوسیدگی در کدام ناحیه از دندان ها شایع تر است؟

تمام سطح دندان به یکباره و یک اندازه پوسیده نمی شوند و ابتدا قسمت هایی که بیشتر در معرض آسیب هستند دچار پوسیدگی می شوند

شیار‌های سطح جونده: سطح جونده‌ دندان‌ها به خصوص دندان‌های آسیا به علت داشتن شیارهای باریک و عمیق محل مناسبی برای رشد و زندگی میکروب‌ها فراهم می‌کند و دندان‌ها از این ناحیه است که پوسیده می‌شوند.

سطوح بین دندانی: سطوح بین دندان‌ها به علت این که مسواک قابلیت تمیز کردن آن  ناحیه را ندارد ، مستعد برای پوسیدگی و دیگر بیماری‌های لثه است. در این نوع  که در افراد سیگاری بیشتر مشاهده می‌شود، خشکی دهان یکی از علائم سرعت بخشیدن به آن است.

ناحیه اتصال لثه با دندان: این ناحیه از دندان محل مناسبی برای رشد باکتری ها بوده و باعث ایجاد پوسیدگی و بیماری‌های لثه در این ناحیه نیز می‌شود.

آشنایی با طبقه بندی‌ (انواع کلاس) پوسیدگی دندان

دندان پزشک ها برای درمان پوسیدگی، از یک سیستم طبقه بندی شده استفاده می‌کنند. دلیل این کلاس‌بندی این است که بر اساس محل و شدت پوسیدگی، درمان‌ها و روش‌های ترمیمی لازم را اعمال کنند. بر این اساس ما ۶ کلاس پوسیدگی دندان مختلف داریم که در ادامه مختصرا با هم بررسی می کنیم

کلاس یک: پوسیدگی سطحی قابل مشاهده

کلاس یک سطحی از پوسیدگی دندان را در بر می گیرد که روی سطح دندان رخ می‌دهد و دندان‌ پزشک می‌تواند به‌راحتی آن را ببیند. این دسته شامل حفره‌های روی سطوح جونده دندان‌های عقب، مانند دندان‌های آسیاب و پره‌ مولر (دندان آسیاب کوچک) و پوسیدگی در دو طرف دندان‌های جلویی می‌شود.

کلاس دو: پوسیدگی غیرقابل مشاهده سطحی

در کلاس دو حفره‌ ها روی سطوح بین دندان‌ های آسیاب و پره‌ مولر ایجاد می‌شوند و با چشم انسان قابل‌مشاهده نیستند.

کلاس سه: پوسیدگی بین دندان ها

این پوسیدگی در سطوح بین دندان‌ های جلو رخ می‌دهد، اما لبه‌های برش دندان‌ ها را درگیر نمی‌کند. مثل کلاس دو، در این طبقه‌بندی هم پوسیدگی قابل‌مشاهده نیست.

کلاس چهار: پوسیدگی تا لبه دندان‌ها

این پوسیدگی در سطوح بین دندان‌های جلویی نیز رخ می‌دهد، اما لبه‌های برش دندان‌ها را نیز درگیر می‌کند.

کلاس پنج: پوسیدگی تا خط لثه

در این مرحله حفره‌ها در جلو یا پشت دندان‌های جلو یا عقب، نزدیک خط لثه ظاهر می‌شوند.

کلاس ۶: پوسیدگی دندانی عمده

این پوسیدگی در سطح بالایی دندان‌ها، چه در لبه‌های انسیزال ( ۴ دندان قدامی بالا و پایین) و چه در نوک دندان‌های عقبی دیده می‌شود.

درمان پوسیدگی دندان

پر کردن دندان: بهترین روش برای درمان پوسیدگی دندان این است که ابتدا پوسیدگی ها توسط دندان پزشک و با ابزار مخصوص جدا شود و سپس آن محل با استفاده از مواد مخصوص مثل کامپوزیت ها و آمالگام  و… پر شود تا میکروب ها و باکتری ها نتوانند نفوذ کنند.

پوسیده گی ها اگر به موقع درمان نشود باعث ایجاد سوراخ و حفره ها در دندان می شوند که این ها به مرور زمان بزرگتر می شوند تا جایی که دندان ممکن است پوک شود و شکسته شود. در صورت هرگونه درد ناگهانی حتی کوتاه مدت حتما به دندان پزشکی مراجعه شود و درمان شوید تا جلوی بروز اتفاقات بزرگ تر را بگیرید

فلوراید درمانی: یکی از راه های جلوگیری از ایجاد پوسیدگی است. و اگر پوسیدگی در مراحل اولیه باشد آن را رفع می کند. فلوراید یک ماده معدنی به شمار می آید که به تقویت مینای دندان کمک کرده و باعث بازسازی مواد معدنی در ساختار دندان می‌شود. فلوراید درمانی یکی از روش‌های مقاوم سازی دندان مخصوصا در کودکان است.

کشیدن دندان: در صورتی که دندان ها به حدی پوسیده باشند که قابل ترمیم نباشد دندان پزشک ترجیح می دهد آن را بکشد. بعد از کشیدن دندان ها باید به روش های مختلف مثل ایمپلنت و یا بریج و انواع روش های جایگزین کردن دندان های از دست رفته آن را پر کنید. در صورت خالی بودن می تواند در اثر فشار هایی مثل جویدن با دندان های کنار فشار آورده و آنها را کج کند که به مرور سایر دندان ها هم تحت تاثیر آن می تواند نظم خود را از دست بدهند. دراین صورت نیاز به ارتودنسی و کامپوزیت و … پیدا می کنید.

درمان پوسیدگی دندان به روش خانگی

۱_ مهم ترین راه درمان رعایت درست بهداشت دهان و دندان و همین طور کاهش مصرف مواد قندی و رعایت رژیم غذایی سالم است.

۲_ زمانی که پوسیدگی بسیار جزئی باشد مسواک زدن به صورت منظم و اصولی و دهان شویه کردن با استفاده از دهان شویه های حاوی فلوراید می تواند کمک زیادی به رفع پوسیدگی کند و یا اینکه جلوی رشد آن را بگیرد.

۳_ استفاده از آدامس‌های بدون قند نیز می‌تواند به بازسازی مینای دندان کمک کرده و در نتیجه به‌عنوان یک درمان خانگی برای خرابی دندان در نظر گرفته می‌شود.

۴_ استفاده از قرص های ویتامین D و کلسیم و غذاهایی که حاوی این دو مواد هستند ،می تواند به ترمیم و استحکام دندان ها کمک کند.

۵_ استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن کنجد، روغن نارگیل و مواردی مشابه را می‌توان به‌عنوان روشی خانگی جهت رفع پوسیدگی در دندان‌ها در نظر گرفت. کافی است در دهان به مدت ۲۰ دقیقه این روغن‌ ها را چرخاند و سپس آنها را بیرون ریخت. این روش در طب سنتی برای کاهش پوسیدگی های سطحی این روش پیشنهاد می شود.

ریشه شیرین‌ بیان نیز گزینه دیگری است که در خانه از آن به‌ عنوان راهی برای درمان دندان‌های پوسیده استفاده می‌ شود. بر اساس یک مطالعه عصاره ریشه شیرین‌ بیان می‌تواند جلوی باکتری ها را برای نفوذ و ایجاد حفره در دندان بگیرد.

راه های پیش گیری از پوسیدگی دندان

رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان می تواند از بروز حفره ها و پوسیدگی دندان ها جلوگیری کند .برای اینکه آگاهی نسبت به راه های پیش گیری از پوسیدگی دندان ها را بدانید توصیه های زیر را مورد توجه قرار دهید:

• دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید بعد از خوردن و آشامیدن مسواک بزنید. دندان های خود را حداقل دو بار در روز و به طور ایده ال بعد از هر وعده غذایی با استفاده از مسواک شست و شو دهید. برای تمیز کردن بین دندان ها از یک نخ دندان روزی یک بار استفاده کنید. اگر نمی توانید دندان خود را بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید حداقل دهان خود را آبکشی کنید و با آب شست و شو دهید. اگر یک کودک خردسال دارید از دندان پزشک خود بپرسید چه میزان از از خمیر دندان حاوی فلوراید باید استفاده کنید تا فرزندتان بتواند از مزایای مبارزه با ایجاد پوسیدگی دندان بدون گرفتن فلوراید اضافی بهره مند شود.
• دهان خود را شست و شو دهید. اگر دندان پزشک شما احساس کند شما در خطر پیشرفت یک حفره هستید ممکن است به شما توصیه کند از یک دهان شویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
• به طور منظم مثلا هر ۶ ماه یک بار به دندان پزشکی مراجعه کنید و از دندان پزشک بخواهید شست و شوی اصولی دندان ها را به شما توضیح دهد.
• نوشیدن آب فراوان زیرا بیشتر منابع عمومی آب ها دارای فلوراید هستند که از پوسیدگی دندان به طور قابل توجهی جلوگیری می کنند. اگر فقط آب بطری می نوشید که فاقد فلوراید است از مزایای فلوراید بهره مند نمی شوید.
• مصرف مواد قندی و یا نوشیدنی های گازدار و الکلی را کاهش دهید.
• از شکستن اجسام سخت با دندان ها به شدت خودداری کنید زیرا باعث شکستگی دندان می شود و باکتری ها راحت تر به دندان نفوذ کرده و پوسیدگی را ایجاد می کنند.
• غذا های سالم برای دندان بخورید. از غذا هایی که در فاصله بین دندان ها گیر می کنند پرهیز کنید. با این حال غذا هایی وجود دارند که مانند میوه و سبزیجات تازه و قهوه بدون شکر، چای و آدامس بدون شکر باعث افزایش جریان بزاق می شوند و به شستشوی دندان ها کمک می کنند و جلوی خشکی دهان را می گیرند.
• فلوراید تراپی می تواند راهی تاثیر گذار برای پیش گیری از پوسیدگی دندان باشد و فلوراید علاوه بر از بین بردن پوسیدگی های سطحی می تواند به استحکام مینای دندان شما و از بین بردن اسید ها و میکروب های داخلی دهان شما کمک کند. دندان پزشک شما ممکن است به شما درمان پوسیدگی دندان با فلوراید را توصیه کند. به خصوص اگر شما فلوراید کافی از طریق آب و دیگر منابع دریافت نکنید.
• برای پیشگیری از پوسیدگی از مصرف دخانیات اجتناب کنید.

از اینکه این مقاله را مطالعه کردید از شما سپاس گذاریم و امیدواریم کمکی در جهت حفظ سلامتی شما کرده باشیم. برای دریافت مشاوره رایگان با مطب خانم دکتر عطیه تقوایی تماس بگیرید .

آدرس : شریعتی ، بالاتر از سه راه یخچال رو به روی مترو قلهک ، جنب خانه درسا ، پلاک ۱۴۹۵ ، طبقه سوم ، واحد۱۳

شماره تماس : ۰۲۱۲۲۶۴۳۵۶۸