انواع بیماری لثه (عفونت، خونریزی، تحلیل لثه) و درمان

بیماری های مربوط به لثه هم یکی از شایع ترین بیماری های مربوط به دهان مثل پوسیدگی است .در بسیاری از مواقع خود پوسیدگی و پلاک هایی که روی دندان می نشینند باعث آسیب رسیدن به لثه هم می شوند. اگر عفونتی دندان را فرا بگیرد می تواند موجب التهاب لثه شود.

اصولا در بیماری های مربوط به لثه ،بیمار دچار تورم و دردناک شدن لثه خواهد شد. بیماری های لثه بیشتر در بزرگسالان شایع هست و شدت آن می تواند متفاوت باشد. کودکان کمتر دچار مشکلات و بیماری های لثه می شوند. اگر در حین مسواک زدن دچار خونریزی در دهانتان شدید و یا دهان شما بوی بدی می دهد ،از نشانه های بیماری لثه است که در مرحله ی اول است و به این حالت ژنژیویت گفته می شود.

در صورتی که بیماری لثه زود پیگیری نشود و درمان آن به تعویق بیفتد می تواند دردناک تر و خطرناک تر شود و در این حالت اصطلاح پریودنت را به کار می برند که همه ی این ها بیماری های شایع لثه است. اگر پریودنتیت درمان نشود، می تواند به استخوان فک شما آسیب بزند و فضاهای کوچکی در بین لثه‌ و دندان‌ها ایجاد شود که این می تواند موجب لق شدن دندان شود.

همان‌طور که می‌دانید لثه حالت مخاطی داشته. رنگ لثه به طور معمول صورتی است اما به دلایل وراثتی می تواند رنگ آن تیره یا روشن هم بشود. اگر از بدو تولد لثه‌های شما رنگ تیره داشت لازم نیست نگران باشید، زیرا رنگدانه ی لثه در افراد مختلف متفاوت است اما اگر لثه در زمان کوتاهی تغییر رنگ بدهد یکی از نشانه‌های معمول برای بیماری لثه است.

اگر حس کردید در حالت لثه ی شما تغییری رخ داده است چه رنگ، التهاب و یا هر تغییر دیگری فورا به دندان پزشک مراجعه کنید.

علائم بیماری های لثه

1. بوی بد دهان:  همه افراد در یکسری موقعیت ها مثل زمانی که از خواب بیدار می شوند به دلیل گاز هایی که در طول شب از معده منتشر می شود دهانشان بوی بد می دهد، اما پس از خوردن صبحانه و مسواک زدن این بو از بین می رود. ولی ممکن است که این بو برای بعضی افراد پس از آن هم ادامه پیدا کند و باز هم در دهانتان احساس بوی ناخوشایند را چه خودتان و چه کسانی که در کنار شما هستند داشته باشید ،این مورد می تواند نشانه ی بیماری لثه باشد. اکثرا بویی شبیه الکل یا سیب گندیده دارد. زمانی که باکتری به زیر بافت لثه کوچ می کند، جایی که مسواک و نخ دندان نمی تواند به آن برسد ممکن است بوی بد بوجود آید.
2. حساس شدن دندان به سرما و گرما: اگر لثه ها ی شما دچار بیماری شده باشد وقتی که غذاهای گرم یا سرد می خورید و یا سرمای هوا و باد سرد درد را دندان ها و لثه های شما ایجاد می کند.
3. تغییر دندان ها: برخی افراد متوجه این موضوع می شوند که فاصله ی کمی بین دندان ها ی آنها در حال ایجاد است و یا دندان های جلویی آنها در حال متمایل شدن به جلو یا عقب است، این تغییرات می توانند نشانه ی بیماری لثه باشند.
4. خونریزی بی‌دلیل: اگر پس از مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان هنگامی که بزاق دهان خود را خارج می کنید در آن خون مشاهده کردید، نشانه ی آن است که مشکلی وجود دارد. خونریزی پس از شست و شوی دهان، احتمالا نشانه ی ورم لثه است. ورم لثه یکی از نشانه های خفیف بیماری لثه است که باعث خونریزی لثه مخصوصا پس از مسواک زدن و غذا خوردن می شود. البته اگر زود آن را پیگیری کنید می توانید با نخ کشیدن و مسواک زدن منظم و یا یک بار مراجعه به دندان پزشکی آن را رفع کنید.
5. احساس درد هنگام جویدن غذا: اگر موقع جویدن غذا احساس درد داشتید این درد می تواند هم ناشی از پوسیدگی دندان و هم بیماری لثه باشد زیرا با فشاری که موقع جویدن به آن وارد می شود درد را بروز می دهد.
6. لق شدن دندان‌ ها: معمولا در بزرگسالان اگر دندان لقی حس شود نا خوشایند است و این لق شدن را با اندکی فشار زبان و یا دست می شود احساس کرد. این نشانه ی بیماری لثه است و اگر پیگیری نشود  هم درد زیادی دارد و هم دندان از دست می رود.
7. تغییر رنگ و شکل لثه: لثه زمانی که رنگ آن قرمز و یا قهوه ای می شود و یا  پف کرده یا نازک  می شوند می توانند نشانه ی عفونت و یا بیماری باشد.
8. تشکیل جرم دندان: پلاک های چسبنده ای که روی دندان تشکیل می شود جرم نامیده می شود. ممکن است متوجه یک ماده ی سفید یا زرد رنگ در بین دندان ها یا در طول خط دندان شوید. این جرم می تواند پیشروی کرده و تارتار شود .در صورتی که هر روز مسواک نزنید این پلاک ها سخت می شوند و دیگر با مسواک و یا نخ جدا نمی شوند و برای بر طرف کردن آن باید به دندان پزشک مراجعه شود.
9. فشردگی یا سایش دندان ها: اگر در هنگام خواب یا بیداری دندان هایتان را به هم فشار می دهید یا می سایید احتمالا خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهید. این کارها نیروی بیش از حدی بر روی بافت های پشتیبان وارد کرده و ممکن است سبب نابودی آن شود.
10. عادت سیگار کشیدن: مطالعات نشان می دهند که افراد سیگاری جرم دندان بیشتری نسبت به افرادی که سیگار نمی کشند دارند. بعلاوه، تنباکو به دندان و لثه ها آسیب می زند، سبب ورود عفونت های باکتریایی به لثه و در نهایت منجر به بیماری لثه می شود.

انواع بیماری های لثه

خونریزی لثه :

خونریزی لثه خود به تنهایی می‌تواند یک بیماری باشد یا نشانه‌ای از سایر بیماری های لثه باشد. معمولا لثه زمانی خونریزی می کند که دچار التهاب و ورم شده باشد. گاهی التهاب بوجود آمده بسیار خفیف است ولی به دلیل اینکه درمان نشده به مرور زمان وضعیت حادی پیدا کرده و خونریزی می‌کند. همچنین لثه زمانی که  ملتهب می شود، شرایط برای رشد باکتری ها ومیکروب‌ها راحت می شود و عفونت را به همراه می آورد.

عفونت لثه باعث بروز بسیاری از بیماری‌های لثه است و همان‌ طور که در ابتدای مطلب گفتیم،‌ پلاک های تار تار شده و باقی مانده بر روی لثه هم می‌تواند التهاب لثه را افزایش دهد و در نهایت باعث خونریزی لثه شود. بنابراین اگر هر نوع از خونریزی لثه را تجربه کردید و این مشکل بیش از یک هفته ادامه پیدا کرد، در اسرع وقت به متخصص لثه یا دندان پزشک مراجعه نمایید. خونریزی لثه یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بیماری لثه است ولی نیازی به نگرانی نیست، زیرا معمولاً رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان از بروز التهاب و خونریزی لثه، جلوگیری می‌کند.

ژنژیویت :

ژنژیویت نام دیگری از انواع بیماری‌های لثه است که علت آن، پلاک لثه می‌باشد. اگر چند ساعت مسواک نزنید، متوجه جرم‌های سفید رنگی بر روی لثه می‌شوید، این جرم‌ها همان پلاک لثه هستند که با مسواک زدن بعد از وعده های غذایی و استفاده از دهان شویه ها، از بین می‌روند. اما اگر این پلاک‌های لثه‌ای برای ساعت‌های طولانی یا چندین روز روی لثه باقی بماند و تمیز نشود، مثل جرمی روی دندان سخت و محکم می شود و طوری می چسبد که با مسواک قابل تمیز شدن نیست و حتما باید برای جرم گیری به مطب دندان پزشک مراجعه کنید.

پریودنتیت :

پریودنتیت یک بیماری حاد برای لثه به شمار می آید که در ابتدا باعث تحلیل رفتن لثه و بعد استخوان فک که بستر نگه داری لثه و دندان است از بین می‌رود. در اثر پریودنتیت لثه ها ، دندان‌ها در جای خود لق شده و در صورت عدم درمان در نهایت دندان کنده شده و از دست می‌رود. پریودنتیت هم مثل موارد قبلی یک عامل میکروبی و عفونی دارد. اگر در مراحل اولیه بیماری به متخصص مراجعه کنید، با درمان به‌ موقع و ضدعفونی کردن عمقی ریشه‌ها، دندان‌ها حفظ شده و لثه بهبود پیدا می‌کند. اگر پریودنتیت در مراحل پیشرفته قرار بگیرد نه تنها تعدادی از دندان‌ها از بین می‌روند بلکه سوراخی در استخوان فک ایجاد می‌شود.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر بیماری های لثه هستند؟

• کسانی که به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت نمی دهند و دیر به دیر مسواک  می زنند و  و همین طور دیر به دیر نخ دندان می کشند.
• افرادی مسن که لثه ی آنها ضعیف می شود.
• افراد سیگاری یا به طور کلی افرادی که دخانیات استعمال می کنند.
• افرادی که به دیابت مبتلا هستند.
• بانوانی که باردار هستند به دلیل اختلالات هرمونی بیشتر در معرض آسیب ها هستند.
• افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند و یا دچار بیماری هایی هستند که نیاز به پرتو درمانی مخصوصا در ناحیه ی صورت و فک را دارند.
• رژیم غذایی نامناسب هم عاملی اثر گذار در بیماری های دهان و دندان و لثه ها است. مثلا کسایی که در برنامه ی غذایی خود از کلسیم و ویتامین ها مخصوصا ویتامین D کم استفاده می کنند بیشتر در معرض خطر هستند.
• استرس و اضطراب
• خشکی دهان
•  مصرف برخی دارو ها مثل دارو های ضد افسردگی و یا آنتی هیستامین ها

پیش گیری از بیماری های لثه

از آنجا که پیش گیری همیشه مناسب ترین راه برای جلوگیری از بروز عفونت لثه و یا به طور کل هر نوع بیماری به شمار می‌ آید، بنابراین لازم است که مراقبت از دندان‌ ها و لثه در اولویت باشد و برای بهداشت دهان و دندان اهمیت بسیار زیادی قائل شوید. حتما هرروز دندان‌های خود را مسواک بزنید و شست و شو دهید و با نخ دندان تمیز کنید.

حداقل دو بار در هرسال برای معاینه دندان‌ها و تمیز کردن حرفه‌ای آن‌ها به دندان پزشک خود مراجعه کنید. دندان پزشک پلاک های چسبیده به دندان شما را که تار تار شده اند را جدا می کند و همین طور می توانید از دندان پزشک نحوه ی درست مراقبت از دندان ها و روش صحیح نخ دندان کشیدن و مسواک زدن را یاد بگیرید. رعایت همین نکات بسیار مهم به شما کمک می‌کند تا بتوانید سلامت دندان‌ها و لثه‌های خود را حفظ کنید و از بروز عفونت لثه نیز پیشگیری کنید.

درمان بیماری های لثه

برای رفع بیماری های لثه در ابتدا باید مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به طور جدی تر پیگیری کنید و به طور صحیح از آنها استفاده کنید اما راه های دیگری هم در صورت وخیم تر شدن اوضاع لثه وجود دارد که باید با مراجعه به دندان پزشکی انجام دهید.

جرم گیری و پولیش کردن :

زمانی دندان های شما نیاز به پولیش و جرم گیری دارد که پلاک های روی سطح دندان شما سخت شده باشند و به روش خانگی و با مسواک قابل جدا شدن نباشد. در این صورت دندان پزشک برای از بین بردن این پلاک ها از روش جرم گیری و پولیش استفاده می کند. وجود این پلاک ها روی دندان و خط لثه اگر زود از بین نرود عواقب بسیاری دارد.

گاهی ممکن است به دلیل شدید بودن این پلاک ها به دو جلسه جرم گیری نیاز داشته باشید. بعد از جرم گیری تا مدتی دندان های شما به سرما و گرما حساس خواهد شد اما پس از گذشت چند روز عادی می شود. هزینه ی جرم گیری هم بسته به میزان جرمی که دندان هایتان دارد و تعداد دندان ها و تعداد  جلسات می تواند تغییر کند که بهتر است هرینه ی آن را از دندان پزشک خود بپرسید.

روت پلنینگ یا تسطیح سطح ریشه ی دندان ها :

روت پلنینگ در واقع پاک سازی لثه ها به صورت عمقی می باشد برای از بین بردن باکتری ها و آلودگی های زیر لثه و ریشه. استفاده از این روش برای زمانی است که بیماری های لثه پیشرفت کرده باشد و دندان پزشک بخواهد از این طریق درمان را انجام دهد. این روش کمی درد به همراه دارد و قبل از انجام آن از بی حسی های موضعی استفاده می شود. ولی ممکن است بعد از انجام آن تا یکی دو روز احساس کمی درد و ناراحتی در لثه داشته باشید.

کشیدن دندان :

در صورتی که بیماری لثه شدید باشد و دندان هم آسیب دیده باشد ممکن است نتوان آن دندان را نگه داشت و برای جلوگیری از بدتر شدن لثه مجبور شوید آن دندان را بکشید.

دارو ها و آنتی بیوتیک ها :

ممکن است لثه های شما دچار عفونت شده باشد و دندان پزشک برای بهبود آن به شما آنتی بیوتیک هایی مثل مترونیدازول و آموکسی سیلین بدهد. این داروها باید بر اساس تجویز پزشک ۳ تا ۵ روز مصرف شود.

مسکن ها :

مسکن ها فقط برای کاهش درد هستند و جنبه ی درمانی ندارند. در صورتی که دچار درد شدیدی در لثه و دندان شدید برای آرام شدن تا زمانی که بخواهید به دندان پزشک مراجعه کنید می توانید از مسکن ها استفاده کنید. اما حواستان باشد طولانی مدت از آن جهت آرام گرفتن استفاده نکنید.

دهان شویه :

دهان شویه ها حاوی مواد کلرهگزیدین و هیدروژن پراکسید هستن که این مواد برای ضد عفونی کردن محیط دهان و دندان بسیار مفید است. این دهان شویه ها را می توانید از دارو خانه ها و فروشگاه های معتبر بخرید. فقط قبل از مصرف حتما ،طریقه ی مصرف آن را که روی بسته بندی آن درج شده مطالعه کنید.

ترک سیگار :

سیگار برای لثه و دندان ها اثر بسیار مخربی دارد ،پس ترک کردن سیگار خود نوعی درمان به حساب می آید.

سوالات متداول

عفونت لثه چه خطراتی دارد ؟

درمان عفونت لثه در مراحل اولیه بیماری تاثیر زیادی دارد. به این صورت که دندان پزشک در مراحل اولیه ریشه دندان را به صورت عمقی جرم‌گیری می‌کند. ولی در مراحل پیشرفته‌ تر ممکن است عفونت به قسمت‌ های دیگر نیز سرایت کند و برای درمان به جراحی و پیوند لثه نیاز باشد.